Bodemstructuur

Groen erfgoed kan niet zonder goede bodemstructuur. In een gezonde bodem komen veel poriën voor. Deze zijn nodig voor het aanvoeren en afvoeren van regenwater en de aanvoer van lucht en voedingsstoffen naar de wortelzone. In bodems met een slechte bodemstructuur staat de groei van planten en bomen onder druk. 

De poriën in de bodem zorgen voor aanvoer van lucht, water en voedingsstoffen naar de wortels van planten en bomen. Ook dragen de poriën in de bodem bij tot snelle afvoer van regenwater naar het diepere grondwater. Structuurverlies, dat is een afname van de poriën in de bodem, leidt tot afname aan het leven in de bodem (bacteriën, schimmels, wormen en insecten). Juist deze bodembewoners dragen bij aan het op peil houden van een goede bodemstructuur. Ook zorgen bodemorganismen dat voedingsstoffen beschikbaar komen voor planten, bomen en struiken, doordat zij zorgen voor compostering van organisch materiaal en transport van voedingsstoffen door de bodem. In bodem met een slechte structuur zijn deze bodemprocessen verstoord. 

Het verlies van een goede bodemstructuur in de wortelzone is schadelijk voor de aanwezige begroeiing. De meeste bomen en struiken en veel bos- en stinzenplanten leven in symbiose met bodemschimmels (mycorrhiza) en bacteriën en zijn daardoor erg gevoelig voor achteruitgang van de bodemstructuur. Maar ook grasvegetaties en gazons zijn gevoelig voor structuurverlies en insporing.

Oorzaken van verslechtering van de bodemstructuur in groene erfgoederen

• Gebruik van een zitmaaier voor maaien van gazons op een natte bodem;
  
• Sterke recreatiedruk met veelvuldige betreding (bijvoorbeeld bij landgoedfairs); 
  
• Parkeren van auto’s in lanen onder bomen;
  
• Rijden met te brede voertuigen op smalle wegen, met insporing van de bodem in de bermen tot gevolg;
  
• Berijden van gazons, grasvegetaties, parkachtige structuren en bosgebieden met behulp van zwaar materieel, zoals vrachtwagens, aanhangwagens en tractoren. Dit kan leiden tot ‘bodemverdichting’. Dat is een bijzondere vorm van structuurverlies in de ondergrond, die tot op een diepte van meer dan 60 cm beneden het maaiveldniveau kan optreden. Klik hier voor meer informatie over de oorzaken en gevolgen van bodemverdichting, en wat u kunt doen om dit te voorkomen.
  

Voorkomen verslechtering bodemstructuur in groene erfgoederen

• Gebruik van rijplaten
  Rijplaten verminderen de kans op schade aan de bodemstructuur door berijding door auto’s en zwaar materieel. Deze maatregel is vooral relevant bij de (tijdelijke) inrichting van groene erfgoederen ten behoeve van evenementen.
  
• Geen maaiwerkzaamheden uitvoeren bij natte bodems
  Om alle insporing van gazons en grasvegetaties te voorkomen, moet het berijden van de grond met zitmaaiers en andere zware machines onder natte omstandigheden worden voorkomen. 
  
• Eisen aan de maximale breedte van de in te zetten voertuigen en materialen
  Hiermee wordt schade aan de bodemstructuur langs de randen van (smalle) wegen en paden voorkomen.
  
• Klik hier voor de maatregelen die u kunt nemen om bodemverdichting door zwaar materieel te voorkomen.