Groen Erfgoedzorg

Historische toepassing van borders en bloemperken in de tuinkunst

Evenals heesters werden kruidachtigen aanvankelijk aangeplant in tuinen vanwege nutseigenschappen, bijvoorbeeld als artsenijplant, groentegewas of keukenkruid. Ook de sierfunctie en de symbolische betekenis waren redenen om planten in tuinen te kweken. In de barok- en classicistische tuinen werden eenjarigen, vaste planten en bolgewassen veel als sier- en verzamelobject uitgeplant in perken en plate-bandes. 

Tijdens de landschapsstijl gingen kruidachtigen onderdeel uitmaken van de tuincompositie. Bolgewassen en bosplanten werden aangeplant en sommigen verwilderden als stinzenplanten. In de tweede helft van de 19e eeuw werden plantenperken met eenjarigen en mozaïekbedden populair. Vanaf het eind van de 19e eeuw zijn onder invloed van Engelse landschapsarchitecten vaste planten toegepast in ‘boordbedden’; de klassieke vaste plantenborders. Ook komen eind 19e en begin 20e eeuw veel toepassing van vaste planten voor in tuinen zoals in ‘Cottage Gardens, ‘Wild Gardens’ en ‘Woodland Gardens’. Ze worden, vaak in combinatie met heesters (‘Mixed Borders’), toegepast in vakken en perken langs muren en schuttingen, in randvakken van verdiepte tuinen, in rotstuinen en in meer landschappelijke aanplantingen. De Nederlandse tuinarchitecte Mien Ruys heeft in ons land een belangrijke rol gespeeld bij het toepassen van vaste planten in tuinen en parken.  


Renaissance tuin met vaste planten en bollen in perken Crispijn van der Passe 1614


Modellen voor mozaïek- of tapijtbedden uit het handboek van Heinrich Witte, 1876


Engelse vaste plantenborder uit Practical Gardening 1910