Stinzenplanten 365 dagen

De stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL), de Nederlandse Tuinenstichting (NTs), het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Gilde van Tuinbazen organiseerden vorig jaar een succesvolle digitale studiemiddag over stinzenplanten op Huis Landfort te Megchelen. Er komt nu een vervolg om de komende jaren de kennisoverdracht en bewustwording bij zowel de eigenaren/beheerders als het grote publiek te bevorderen.

Zorgvuldige omgang met authentieke, historische stinzenplanten
Het was vorig jaar al aangekondigd en nu werken we daaraan. De samenwerkende organisaties hebben samen met specialist Heilien Tonckens een stimuleringsprogramma ‘Stinzenplanten 365 dagen’ in voorbereiding. Het Prins Bernhard Cultuurfonds is gevraagd zijn medewerking te verlenen, maar ook andere fondsen worden benaderd. De bedoeling is een meerjarig programma wat bijdraagt aan het creëren van bewustzijn over het historische karakter van en zorgvuldige omgang met de authentieke, historische stinzenplantencollecties. Dit om te voorkomen dat stinzenplanten de zoveelste hype worden, maar om er juist voor te zorgen dat ze de zorgvuldige aandacht krijgen die ze verdienen. In het programma ligt het accent op kennisverbreding en -deling, bewustwording en educatie.

  
Boerenkrokus op Buitenplaats Berbice, Voorschoten

Stimuleringsprogramma
Het doel van het Stimuleringsprogramma ‘Stinzenplanten 365 dagen’ is meervoudig:

• Duurzame instandhouding en waarborging van stinzenplanten als historische plantengroep;
• Het vergroten van de kennis van eigenaren en beheerders over historische soorten en over het beheer/herstel en behoud van hun eigen stinzenplantencollecties;
• Het bevorderen van de bewustwording bij het grote publiek over het exclusieve karakter van authentieke stinzenplantencollecties en het belang ervan;
• Het beleidsmatig verankeren van de duurzame instandhouding van historische stinzenplanten in wet- en regelgeving en subsidies.

De titel ‘Stinzenplanten 365 dagen’ verduidelijkt dat stinzenplanten het hele jaar aandacht behoeven. Het knuffelgehalte van deze plantensoort hangt nauw samen met de bloeiperiode, en die is kort – vanaf februari tot en met april. Daarna zijn ze minder zichtbaar, met als gevolg dat de aandacht ervoor verslapt. Dat willen wij tegengaan, want de essentie van deze bollen is de verwildering, wat betekent dat wij het hele jaar rond aandacht voor de groeiplaatsen van deze bijzondere bolgewassen moeten hebben. Aan deze bewustwording willen wij met dit programma ons steentje bijdragen. Het inventariseren van wat er nu aanwezig is zal een belangrijk uitgangspunt zijn.

Gele anemoon op Slot Zuylen

Grote belangstelling voor stinzenplanten
De belangstelling voor stinzenplanten neemt toe, zowel bij eigenaren en beheerders als bij het grotere publiek. Maar er is ook bedreiging. Meer en meer worden deze bijzondere bollen voor verwildering toegepast ter vergroting van de aantrekkelijkheid van een locatie, de biodiversiteit of om er publiek mee te trekken. Dat is op zich een positieve ontwikkeling voor de verdere popularisering van dit bijzondere en karakteristieke groene erfgoed. Dit toegenomen ‘knuffelgehalte’ kent echter ook een keerzijde. De hype van stinzenplanten, zowel in het heden als het verleden, is zo groot, dat ze onder kwalijke omstandigheden grootschalig worden weggehaald uit hun natuurlijke habitat. Vroeger werden bijvoorbeeld in groten getale cyclamen uit Turkije gehaald. Op dit moment gebeurt hetzelfde met de sneeuwklokjes uit de Kaukasus.

Samenwerking en bijeenkomsten
De lat ligt hoog bij de samenwerkende organisaties. Is er bijvoorbeeld beleidsmatige verankering mogelijk? Het succes van de toepassing van stinzenplanten is ook afhankelijk van het bodembeheer en gelukkig is daar steeds meer aandacht voor. Past dat in het totale beheer van het groene erfgoed? Kunnen we aansluiten bij bestaande initiatieven zoals de Stinzenplantenmonitor in Noord-Nederland en Noord-Duitsland en/of de stinzenflora app? Nu denken we eraan om drie jaar op rij een Stinzenplantenevenement te organiseren dat zal bestaan uit een grote online bijeenkomst en drie kleinere fysieke bijeenkomsten op mooie stinzenplantenlocaties. Verder denken we aan een handreiking, een beheerstool, een vrijwilligerscursus stinzenplanten en aan samenwerking met bestaande websites en de Stichting Kennisontwikkeling Groen Erfgoed (sKGE).

Auteur: Hennes Claassen is voorzitter van het Gilde van Tuinbazen
Foto’s: Hennes Claassen