Interview met Kees Lever: ’De Nederlandse tuincultuur zit in de lift’

In de strijd voor het groene erfgoed is de Nederlandse Tuinenstichting (NTs) niet meer weg te denken. De tuincultuur in Nederland bloeit, en ook de stichting groeit gestaag. Niet alleen bereikt de NTs een breed publiek met onder andere de Open Tuinengids, ook levert ze actief inhoudelijke bijdragen aan onze ERM kwaliteitsrichtlijnen voor historisch tuinbeheer. Dit najaar wordt opnieuw de NTs-scriptieprijs uitgereikt. Aanmelden kan nog, vertelt voorzitter Kees Lever.

Kees Lever, voorzitter van de Nederlandse Tuinenstichting – foto: Christiaan Vaillant

De Nederlandse Tuinenstichting (NTs) werd opgericht in 1980 en telt ongeveer 3000 vrienden. “We groeien elk jaar. Niet hard, maar stabiel. Zoals elke organisatie die draait op vrijwilligers hebben we onze uitdagingen, we proberen constant nieuwe vrienden en vrijwilligers te werven. Ik denk ook dat de tuincultuur in Nederland in de lift zit, zeker met acties zoals Steenbreek waarbij mensen actief worden opgeroepen om hun tuinen te ontdoen van stenen en die te vervangen door groen”, zo vertelt Lever. “Al zie ik dat niet altijd in de bekende tuinprogramma’s terug, daar zie vaak vooral aangeklede buitenkamers.”

“Het grote publiek wordt door de NTs onder meer bereikt met de jaarlijkse Open Tuinengids waarin zo’n 400 bijzondere tuinen staan die het bezoeken waard zijn. Sinds enkele jaren wordt die gids geflankeerd door de Open Moestuinengids. Het is elk jaar weer een hoop werk om de Open Tuinengids samen te stellen. Ervaren vrijwilligers beoordelen de tuinen op een aantal kwaliteitscriteria. Dat gebeurt tijdens een bezoek aan de tuin. Het verhaal van de eigenaar die vertelt wat de geschiedenis is en het idee van de tuin, is daarbij ook van belang. We selecteren niet alleen historische en monumentale tuinen, maar ook hedendaagse tuinen met een interessante aanleg. Juist om de tuincultuur in de volle breedte levend te houden.”

Strijd voor kwaliteit
Wie kwaliteitscriteria zegt, zegt natuurlijk ook ERM. Niet voor niets heeft de NTs actief meegeholpen met de ontwikkeling van de ERM-richtlijnen voor tuinhistorisch onderzoek en hovenierswerk voor historische tuinen en parken. Kees Lever legt het uit: “Er is bij de vrijwilligers binnen onze achterban veel kennis aanwezig. Die kennis is ook actief ingezet bij de ontwikkeling van deze richtlijnen.”

“De richtlijnen zijn vooral bedoeld voor gemeenten en professionele beheerorganisaties. Onze vrienden en tuineigenaren zijn meestal erg deskundig als het gaat om beheer van hun eigen groene erfgoed. Als een hovenier wordt ingeschakeld is het de eigenaar die zelf heel erg goed geïnformeerd is over het onderhoud dat hij wil. We krijgen wel eens adviesaanvragen van eigenaren van landgoederen over tuinhistorisch onderzoek, maar ook die zijn vaak als ze bij ons aankloppen al goed op de hoogte van alle mogelijkheden. Dat laat onverlet dat wij altijd de kwalitatieve zorg voor groen erfgoed uitdragen. Wij hebben vooral zorg over het geringe kennisniveau en onachtzaamheid bij gemeenten. Regelmatig moeten wij bijvoorbeeld bij ruimtelijke ontwikkelingen het belang van groen erfgoed en een goed beheer daarvan onder de aandacht brengen, en niet zelden mondt dat uit in juridische procedures.”

“Belangrijk om in dit kader te benoemen vind ik ook onze bijdrage aan de Stichting Kennisontwikkeling Groen Erfgoed waar we actief meedoen om de kennis voor het beheer van het groene erfgoed breder te verspreiden”, zo voegt Lever toe.

Scriptieprijs
In het kader van kennis verbreden en bewaren is de NTs-scriptieprijs in het leven geroepen, die dit najaar voor de tweede keer wordt uitgereikt. “De prijs bestaat uit een vrij te besteden geldbedrag van € 1.500,-. De winnaar wordt bovendien geïnterviewd voor het Tuinjournaal, het vriendenmagazine van de NTs dat driemaal per jaar verschijnt”, zo legt Kees Lever uit.
“Met deze prijs proberen wij een jonge doelgroep aan ons te binden: studenten die in 2023, 2024 of 2025 zijn afgestudeerd aan een HBO- of een WO-opleiding rondom het thema groen erfgoed kunnen hun afstudeerscriptie of -ontwerp insturen. De scriptie of het ontwerp moet gaan over tuinen, parken, openbare groenvoorzieningen en cultuurlandschappen die van cultuurhistorische waarde en van maatschappelijke betekenis zijn door bijvoorbeeld hun architectuur, vormgeving, inrichting of beplanting, hun ligging of ensemblewaarde in samenhang met gebouwde of andere objecten, dan wel over de ontwerpers of beheerders daarvan.”

Aanmelden kan tot 1 oktober 2025 in pdf-format per mail naar het bureau van de Nederlandse Tuinenstichting (info@tuinenstichting.nl). Meer voorwaarden zijn hier te vinden.

Auteur: Christian Pfeiffer schrijft voor de ERM-nieuwsbrieven