Eduard Petzold, vervolg op de studiedag
Op 11 mei 2023 organiseert de VGE de tweede studiedag over het werk van landschapsarchitect Eduard Petzold (1815-1891) in Nederland. Deze bijeenkomst vormt het vervolg op een eerste Petzold-studiedag op De Paauw en Raaphorst in Wassenaar die in april dit jaar plaatsvond. Twee parken waar Petzold werkte voor Frederik prins der Nederlanden (1797-1881).
Landgoed Raaphorst te Wassenaar - foto Ruurd van Donkelaar
De studiedag werd bezocht door onderzoekers, adviseurs, beheerders en eigenaren van Petzold-parken in Nederland. Tijdens de bijeenkomst kwam naar voren dat een bundeling en verdieping gewenst is van de kennis over de werken en werkwijze van Petzold in Nederland om meer inzicht en een betere instandhoudingspraktijk te realiseren. Al zijn tuinen en parken zijn inmiddels immers meer dan 150 jaar oud.
Wie was Eduard Petzold?
De uit Duitsland afkomstige landschapsarchitect Carl Eduard Adolph Petzold (1815-1891) startte zijn Nederlandse werkzaamheden in 1854 in Wassenaar. Pas tien jaar later, in 1863, volgde een tweede Nederlandse opdrachtgever; baron Brantsen bij Arnhem. Vervolgens verzorgde Petzold tot eind jaren 1880 nog zo’n zeventien ontwerp- en adviesopdrachten in ons land. Veelal nu nog prachtige parken met imposante bomen.
Petzold was zijn carrière in 1831 begonnen als tuinmansleerling op het landgoed Muskau van Fürst Pückler-Muskau (thans tegen de Poolse grens). Nadat prins Frederik dit landgoed in 1846 kocht werd Petzold hoofd van het park. In 1854 werd Petzold in Wassenaar ontboden, voor prins Frederiks grote Nederlandse project met zijn landgoederencomplex De Paauw, Raaphorst, Ter Horst, Eikenhorst, Backershagen en Groot Haesebroek. Naast zijn werk voor prins Frederik behield Petzold een eigen ontwerppraktijk. Voor zover nu bekend, maakte hij gedurende zijn gehele werkzame leven circa 170 ontwerpen; tuinen en parken in de tegenwoordige landen Duitsland, Polen, Oostenrijk, Hongarije, Bulgarije, Turkije en Nederland.
(links) C.E.A. Petzold met arbeiders op landgoed Twickel rond 1890 / (rechts) Petzold Studiedag op Landgoed Raaphorst – foto Ruurd van Donkelaar
Petzoldparken
Na een eerste verkenning van Petzolds vroegste werken in Nederland voert de tweede studiedag naar exemplarische Petzoldparken uit de jaren 1860 en 1870 in de omgeving van Arnhem. Doel van deze studiedag is het verder aanzet geven tot het bundelen en verdiepen van de bestaande Petzold-kennis. Uiteindelijk wil de VGE komen tot een – indien mogelijk – Petzold-specifieke instandhoudingsfilosofie voor beheer en herstel van zijn werken in Nederland.
Verschillende sprekers zullen ingaan op de nu bekende Nederlandse Petzold-projecten; mogelijke verbanden tussen de opdrachtgevers; de aanwezigheid van een ontwerp en uitvoering; de chronologie van zijn projecten; beplantingsaspecten en boomsoortenkeuze, et cetera. Daarnaast worden de parken van Rhederoord en Hof te Dieren bezocht. Deze tweede studiedag vormt de opmaat naar een internationaal symposium over het werk van Petzold in Nederland en in internationale context.
De VGE hecht grote waarde aan dit gezamenlijk kennisproject, omdat Eduard Petzold een uiterst interessante, grensoverschrijdende Duits-Nederlandse tuinarchitect lijkt te zijn geweest, die in Nederland nog altijd minder algemeen bekend is. Internationaal is hij echter al langer vermaard als landschapsarchitect en bomenkenner en zijn werken worden hoog gewaardeerd en gekoesterd.
De door de VGE georganiseerde studiedag is bedoeld voor VGE-leden, onderzoekers, adviseurs, beheerders en eigenaren van Petzold-parken in Nederland. Nadere praktische informatie over de studiedag volgt. Voor vragen of vooraanmelding: voorzitter@vakgroepgroenerfgoed.nl
Auteur: Korneel Aschman is tuinhistorisch onderzoeker en lid van de Vakgroep Groen Erfgoed.
