‘Breng moestuinen weer tot leven!’

De Landgoederenzone van Zuid-Holland loopt van Hillegom tot in het Westland en telde ooit vele moestuinen. Een aantal van die moestuinen is springlevend. Het zijn inspirerende, groene plekken waar mensen elkaar ontmoeten en samenwerken. De moestuin van de buitenplaatsen Ockenburgh in Den Haag en Berbice in Voorschoten zijn daar goede voorbeelden van.

Moestuin buitenplaats Berbice – foto: van Donkelaar Groenadvies

Er zijn in de Landgoederenzone echter ook tal van locaties waar je alleen elementen van een moestuin vindt, een tuinmuur of een overwoekerde broeibak. In 2021 is de werkgroep moestuinen op historische buitenplaatsen opgericht om aandacht te vragen voor de historische moestuinen binnen de Landgoederenzone van Zuid-Holland. De ambitie van de werkgroep is om ‘moestuinen weer een vitaal onderdeel te laten uitmaken van de buitenplaatsen, waardoor deze historische plekken weer een functie krijgen, ten volle kunnen worden benut en beleefd en een plek krijgen in de hoofden en harten van omwonenden en bezoekers’.

Met subsidie vanuit de Erfgoedlijn Landgoederenzone van de provincie Zuid-Holland en met ondersteuning van Erfgoedhuis Zuid-Holland heeft de werkgroep de afgelopen drie jaar verschillende projecten uitgevoerd. Zo heeft de werkgroep opdracht gegeven voor een inventariserend onderzoek naar (resten van) moestuinen en voor onderzoek naar de vraag of het eeuwenoude concept van de commons kan helpen om historische moestuinen nieuw leven in te blazen. Verder is een informatieve bijeenkomst voor eigenaren van historische moestuinen georganiseerd. Recent heeft de werkgroep twee nieuwe producten opgeleverd: een handreiking voor eigenaren en beheerders van historische buitenplaatsen in Nederland die overwegen een moestuin op hun terrein te herintroduceren en een kleurrijke folder met fietsroutes langs moestuinen.

Handreiking ‘Breng de Moestuinen weer tot leven!’ (links) / Overhandiging van de handreiking door Marielle Hendriks, directeur van Erfgoedhuis Zuid-Holland, aan wethouder Reny Wietsma van de gemeente Teylingen (rechts)

Handreiking
Op 9 mei jl. bracht het Erfgoedhuis Zuid-Holland de inspirerende handreiking ‘Breng moestuinen weer tot leven!’ uit, die door de werkgroep is bedacht. De handreiking biedt praktische tips en inspiratie voor startende eigenaren, beheerders en vrijwilligers, maar richt zich ook op gemeenten die dergelijke groene initiatieven willen ondersteunen. Daarom overhandigde Marielle Hendriks, directeur van Erfgoedhuis Zuid-Holland, het eerste exemplaar aan wethouder Reny Wietsma van de gemeente Teylingen in het publiekspaviljoen van de voormalige buitenplaats Rusthoff in Sassenheim. De moestuin van Rusthoff biedt al ruim veertig jaar plek aan een succesvol schooltuinproject.

De fraai vormgegeven handreiking gaat in op de vraag waarom en hoe een moestuin te starten, zet op een rij welke ondersteuning overheden kunnen geven, biedt een beknopt overzicht van de rijke geschiedenis van moestuinen, beschrijft onderdelen van een historische moestuin, noemt inspirerende voorbeelden en sluit af met handige leestips.
Je kunt de handreiking hier downloaden.

Moestuinenfietsroutes
Deze uitnodigende folder biedt fietsers drie routes langs historische moestuinen in de Landgoederenzone van Zuid-Holland. De routes gaan langs moestuinen met een sociaal-maatschappelijke functie, moestuinen met een rijke historie en moestuinen die een nieuwe invulling hebben gekregen. Alle moestuinen zijn kort omschreven en voorzien van een mooie foto. De fietsroutes zijn ongeveer 30 kilometer lang.

Auteur: Lenneke Berkhout is lid van het Gilde van Tuinbazen